Podstawą edycji, o czym wspomnieliśmy już w Słowie wstępnym do pierwszego tomu Krytyki zebranej Juliana Kornhausera, stały się tomy przygotowane przez pisarza, uzupełnione tekstami, które nie ukazały się w wydaniach książkowych, a zostały odnalezione na podstawie dostępnych bibliografii narodowych (Bibliografii Zawartości Czasopism: za lata 1965-2009 oraz Polskiej Bibliografii Literackiej: za lata 1988-2004) oraz informacji wydobytych z domowego archiwum poety.

Wszystkie wersje tekstów krytycznych Juliana Kornhausera przed niniejszą publikacją zostały porównane. Niemniej – w przeciwieństwie do poprzednich tomów serii pism zebranych Juliana Kornhausera ukazujących się w oficynie WBPiCAK – rezygnujemy z odnotowywania zmian, jakie istnieją pomiędzy pierwodrukami a wersjami zawartymi w monografiach autorskich. Modyfikacji bowiem, i to pierwszy powód poniechania rejestracji różnic, jest tak dużo, iż sam ich spis zająłby kilkadziesiąt stron maszynopisu. Po wtóre, i istotniejsze, kierujemy się wskazówkami samego Autora (zawartymi m.in. w Notach edytorskich do Postscriptum. Notatnika krytycznego oraz Poezji i codzienności) i powszechnym uzusem, w ramach którego ostateczną postać tekstowi krytycznemu pisarz nadaje właśnie przy pracy korektorskiej nad własną monografią. Po trzecie wreszcie, korekty pierwodruków tekstów krytycznych Juliana Kornhausera nie miały charakteru merytorycznego, lecz stylistyczno-koncepcyjny (np. w tomie Postscriptum… pisarz zrezygnował z tytułowania poszczególnych części składających się na książkową formę krytycznoliterackiego notatnika-sylwy, w którym sąsiadujące ze sobą różnorakie formy wypowiedzi świadczyć mają o swoistym temperamencie, zarówno analitycznym, jak i dygresyjno-impresyjnym, krytyka). Mimo to zdecydowaliśmy się na umieszczenie w nocie edytorskiej tych passusów – usuniętych przez Autora z pierwodruków podczas przygotowania poszczególnych wydań książkowych – które stanowią zwarte całostki.

Znaleźliśmy również miejsce dla tych spośród bardzo licznych tekstów slawistycznych Juliana Kornhausera, które wpisują się w przyjętą przez nas strategię edytorską. Wiele recenzji i not krytycznych z „Tygodnika Powszechnego” czy gazet codziennych poświęconych zostało autorom i autorkom pochodzącym z krajów byłej Jugosławii oraz przekładom ich książek na język polski. Sądzimy, że dzięki takiej decyzji czytelnik dostrzeże szeroką perspektywę Autora, która pozwoliła mu na jednoczesne zainteresowanie współczesną poezją polską, prozą tłumaczoną, zagadnieniami z pogranicza życia literackiego i środowiskowej polemiki oraz kwestiami powinności krytyki literackiej. Uwzględniliśmy także kilka tekstów pochodzących z monografii wieloautorskich i druków pokonferencyjnych, przy czym kryterium wyboru zakładało w pierwszej kolejności ich eseistyczny, niekoniecznie ściśle naukowy, charakter. Jak wiadomo, dorobek Juliana Kornhausera-profesora slawistyki jest na tyle obfity, że wymagałby opracowania i wydania w kilku osobnych tomach, do czego niniejszym zachęcamy wydawców, redaktorów i badaczy. (…)

Adrian Gleń i Jakub Kornhauser (z Noty edytorskiej)

Julian Kornhauser (1946) – poeta, prozaik, krytyk literacki, eseista, tłumacz, slawista, literaturoznawca, profesor nauk humanistycznych, emerytowany pracownik naukowy Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jeden z najwybitniejszych przedstawicieli Nowej Fali w literaturze polskiej, współautor Świata nie przedstawionego (1974, razem z Adamem Zagajewskim), książki-manifestu Pokolenia ‘68. Współtwórca grupy poetyckiej Teraz. Jego wydany poza zasięgiem cenzury tom wierszy Zabójstwo był jednym z pierwszych polskich samizdatów. W 1975 roku podpisał „List 59” przeciwko zmianom w konstytucji PRL wprowadzającym zapisy o kierowniczej roli partii i sojuszu z ZSRR. W stanie wojennym krótko internowany. Wydał kilkanaście tomów wierszy (ostatnio Origami, 2007 oraz wybór wierszy Tylko błędy są żywe, 2015), trzy powieści (ostatnio Dom, sen i gry dziecięce. Opowieść sentymentalna, 1995), wiele monografii krytyczno- i historycznoliterackich oraz tomów szkiców (ostatnio Poezja i codzienność, 2003), kilka książek z przekładami chorwackiej, serbskiej i bośniackiej poezji (ostatnio Lament nad Sarajewem. Siedmiu poetów z Bośni: Antologia poezji bośniackiej, 1996) oraz dwa tomy wierszy dla dzieci. W latach 80. współtworzył periodyki „Pismo” i „NaGłos”. W latach 90. i 2000. publikował w „Tygodniku Powszechnym”, „Rzeczpospolitej”, „Gazecie Wyborczej” i „Dzienniku Polska-Europa-Świat”. Członek redakcji „Kwartalnika Artystycznego”. Członek kilku komisji PAN i PAU, wiceprzewodniczący Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN w latach 2000-2010. W latach 2006-2013 juror Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus. Laureat m.in. Nagrody Fundacji im. Kościelskich (1975), Europejskiej Nagrody Poetyckiej (1989), Nagrody Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich (1997), Nagrody Orła Karskiego (2015) oraz Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius za całokształt twórczości (2016). Mieszka w Krakowie. W WBPiCAK ukazały się: wybór wierszy Juliana Kornhausera Tylko błędy są żywe (2015), tom Wiersze zebrane (2016) i antologia szkiców o poecie Rzeczy do nazwania. Wokół Kornhausera (2016).

Redaktorzy tomu: Adrian Gleń, Jakub Kornhauser

Indeks nazwisk: Natalia Słomińska

Autor okładki: Piotr Zdanowicz

Autorka fotografii wykorzystanej na okładce: Elżbieta Lempp

Wydano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury