Woda jest początkiem wszechrzeczy – Marta Węglińska

ul. Wroniecka 15, Poznań
16–29.10.2024
wernisaż: 16.10.2024, g. 19:00
czynne: 17–20.10, 25–29.10 g. 16–19
wydarzenie FB

Głęboka, źródlana, zdrojowa, powierzchniowa, gruntowa, podskórna, czysta, martwa, stara, deszczowa, śniegowa, twarda, mętna, bystra, modra, bezbarwna, smaczna, zdradliwa – to niektóre z wielu określeń, które znajdują się pod hasłem „woda” w słowniku stereotypów i symboli ludowych. Woda i związane z nią ekosystemy naturalne, wraz z zachodzącymi procesami – ciągłymi przemianami są głównymi bohaterami wystawy.

Osią koncepcji jest w pełni zmysłowa, cielesna jak i duchowa relacja człowieka z przyrodą. Obserwacja środowiska naturalnego, relacji zachodzących pomiędzy elementami krajobrazu, wodą, glebą i roślinnością jest podstawą dla całej realizacji. Od 2022 roku spędzam dużo czasu w terenie – podróżuję sama, pieszo bądź rowerem. Słucham, dotykam, oddycham, obserwuję, czuję – wszystkie zmysły aktywizują się dość szybko. Wystarczy znaleźć się samej na zarośniętej, od dawna nieużywanej ścieżce wijącej się stromą skarpą jeziora. Odwiedzam miejsca zwykle odludne, przede wszystkim obszary chronione, możliwie najdziksze i cenne przyrodniczo – olsy (podmokłe lasy), bagna, torfowiska, źródliska, doliny nieuregulowanych rzek, jeziora.

Naturę obserwuję z wielu perspektyw: biologicznej, geologicznej, religijnej, filozoficznej, kulturowej. Jednocześnie wiedzę tę zestawiam z osobistym podejściem, w którym dominują intuicja oraz wielozmysłowe doznawanie rzeczywistości. Miejsca dla mnie szczególne stają się inspiracją i bohaterami fotografii, obrazów, obiektów artystycznych. Postacie zanurzają się tu w krajobrazie, płynnie przeplatają się z roślinnością, stając się częścią przestrzeni naturalnych. Człowiek podlega tu tym samym mechanizmom, które kształtują teren. Woda stopniowo drąży doliny, przesuwa bieg rzek, szlifuje chropowate kamienie milimetr po milimetrze. Niekiedy ze wzmożoną siłą liczoną w metrach, rzeźbi krajobraz. Obserwacja środowiska naturalnego zwraca uwagę na ciągłą dynamikę zmian zachodzących w naszym otoczeniu. Bliskie jest mi myślenie o świecie zgodnie z ideą istnienia odpowiedniości między wielkim i małym światem (występowanie analogicznych praw i zasad w makro i mikrokosmosie). Uważna analiza środowiska może stać się też kalką, przez którą spojrzymy w inny sposób na własne życie.

Współcześnie, mimo zmian klimatu, dla ogółu społeczeństwa jak i rządzących woda zauważalna jest zwykle w skrajnych sytuacjach – gdy jej brakuje, bądź gdy jest jej za dużo. Ekosystemy związane z wodą, poza popularnymi atrakcjami turystycznymi, pozostają praktycznie niewidoczne. Poza badaczami i pasjonatami, nieliczni mogą powiedzieć coś więcej o mokradłach, bagnach i olsach.

W moim odczuciu praktyka artystyczna w dobie kryzysu ekologicznego powinna wskazywać na źródła problemu z jakim aktualnie się mierzymy. Bez zrozumienia powodów (oddzielenie człowieka od natury; przeciwstawność kultury i natury), trudniej jest efektywnie wprowadzać zmiany w traktowaniu środowiska naturalnego, tak by były one czytelne dla społeczeństwa.

Prezentowana na wystawie postawa nawiązuje do terminu głębokiej ekologii (deep ecology) – nurtu stworzonego w latach 70. XX wieku przez norweskiego profesora Arne Naess. Teoria ta łączy aspekty filozoficzne ze sferą uczuć, duchowością i codzienną aktywnością. Zakłada konieczność zadawania pytań: o przyczyny kryzysu klimatycznego; jak chcemy żyć; zgodnie z jakimi przekonaniami chcemy postępować. Na poziomie ideologicznym podstawą głębokiej ekologii jest przekonanie, że człowiek jest częścią ziemi, a nie oddzieloną od niej jednostką.

Tytuł wystawy został zaczerpnięty od Talesa z Miletu – greckiego starożytnego uczonego i filozofa przyrody. Jego słowa „początkiem wszechrzeczy jest woda” nadały wodzie ogromne znaczenie – praprzyczyny wszelkiego życia.

Marta Węglińska (ur. w 1990 na Lubelszczyźnie) – absolwentka Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu (MA, Intermedia, 2016 oraz BA, Malarstwo, 2014). Stypendystka MKiDN (2008, 2010, 2015), laureatka Nagrody MKiDN (2014) i międzynarodowego stypendium Rządu Indonezyjskiego Darmasiswa w Indonezji (2016). Współprowadziła Galerię Silverado. Założycielka inicjatywy Kobalt Migrating Platform. Prezentowała swoje realizacje na wystawach, m.in. w Muzeum Narodowym w Dżakarcie, Miejscu Projektów Zachęty w Warszawie, Centralnym Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, Art Encounters Foundation w Timisoarze (Rumunia), Kunsthalle w Hanowerze, Fundacji Razem Pamoja w Krakowie.

Wystawa prezentowana w ramach Nurtu Regionalnego 7. Wielkopolskiego Festiwalu Fotografii im. I. Zjeżdżałki „Wobec wody”.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego oraz ze środków Samorządu Województwa Wielkopolskiego.