Przekład: Aneta Kamińska

Pamiętam, jak został napisany każdy z wierszy składających się na moje dwa niewielkie tomiki. Pierwsza książka, Czerwone ludziki, wyszła dziesięć lat temu, druga, Verde (roślinność) – w 2015 roku. (…)

Później (…) siedzę na górze Szczekawicy i myślę o ostrzałach na wschodzie mojego kraju (*** [i nie wiedziałam…]), po raz kolejny błądzę po parku hydr w rodzinnym Żytomierzu, a na tekst o Cmentarzu Żydowskim w Warszawie (*** [przytulny cmentarz…]) nawet teraz patrzę jak na ruchome zdjęcie, na którym uwieczniony został mój spacer z Anetą Kamińską, poetką i tłumaczką tego tomiku. Słowem, cała ta emocjonalna bio- i geografia formuje atlasy pamięci Wszystkich możliwych rzeczy, łącznie ze wszystkimi rodzinnymi i niezupełnie rodzinnymi miastami, rzekami, fauną i florą. (…)

Wszystkie możliwe rzeczy to w pewnym sensie notatki z podróży, opowiadające o małych i codziennych rzeczach, które naprawdę mogą okazać się uzdrawiające jak rośliny na poboczach naszych dni.

Julija Stachiwska (ze wstępu)

cegły się skończyły

rozhuśtywaliśmy te schody
jakby nie chciało nam się ich doczytać
i gdzieś na czterdziestej siódmej stronie
ktoś wypalił że cegły się skończyły
a w drzwiach zepsuła się klamka
więc jednak zostaliśmy nieprzeczytani
w tym świecie ostrych sklepień
i ław – drewnianych gilotyn
od których potargane głowy
kupidynów porozlatywały się po ścianach
jeszcze i kogucik na obcasie baszty
ochryple grrrasejowo
wykonał rewerans
kościół kartkę zagiął
jak schodek

***

i nie wiedziałam czy nadajecie imiona znamionom
które pojawiają się na waszych ciepłych gwiezdnych mapach
w te czerwcowe dni wypełnione najcichszymi lipowymi rozmowami
i zupełnie nie cichymi strzałami
nie śmiałam się ani nie płakałam z waszych orbit z waszych służbowych trajektorii
nagłych zaciemnień rozumu albo rozbłysków słonecznych fantazji
tylko z góry z jej zamszowej zieleni pojawiało się dolne miasto
i w każdej studni okna było widać jak kredowieją
i niemal znikają zmęczone księżyce ludzkich twarzy

pożegnanie

chyba kiedy się żegnasz to kładziesz sobie pod język listek laurowy
i od tego pocałunek jest gorzki i czarny trochę jak blekot
kocham tę przynętę tak dobrze z nią umierać
rozpaczliwie chwytać wieczorne suszone śliwki cieni
zapisywać że karol linneusz jednak miał rację:
żyrafa naszej miłości wydłuża szyję bo tak chce
i nie potrzebuje zrywać liści z drzew bo laur teraz na dole rośnie

(fragmenty książki)

Julija Stachiwska (1985) – ukraińska poetka i ilustratorka. Urodziła się w Żytomierzu, mieszka w Buczy niedaleko Kijowa. Studiowała filologię ukraińską na Akademii Kijowsko-Mohylańskiej. Autorka dwóch książek poetyckich: Czerwoni czołowiczky (2009) i Verde (2015). Pracowała jako kierowniczka artystyczna w sieci księgarń Je i koordynatorka programów w Czeskim Centrum w Kijowie. Zilustrowała książkę dla dzieci białoruskiego poety Andreja Chadanowicza Tatkowi notatky, tworzy również okładki do książek oraz autorskie pocztówki. Tłumaczyła wiersze Czesława Miłosza w ramach projektu translatorskiego Miłosz pidkazanyj. W 2010 roku była stypendystką Międzynarodowego Domu Pisarza i Tłumacza w Windawie na Łotwie. W Polsce wybór jej wierszy ukazał się w pismach „Radar”, „Pobocza”, „Res Publica Nowa” i „Wakat” oraz w wydaniach internetowych: „Dwutygodnik” i „Babiniec Literacki” (tłum. Aneta Kamińska). Znalazły się również w antologiach: 30 wierszy zza granicy. Młoda poezja ukraińska (2012), Portret kobiecy w odwróconej perspektywie. 12 poetek z Czech, Słowenii i Ukrainy (2013) oraz Listy z Ukrainy (2016). Jej teksty brały też udział w akcji Wiersze w Metrze. Kilkakrotnie występowała w Polsce, m.in. podczas festiwali: Pobocza w Więcborku i Bydgoszczy, Ukraińska Wiosna w Poznaniu oraz Wielojęzyczna w Warszawie.

Aneta Kamińska (1976) – poetka i tłumaczka poezji ukraińskiej. Urodziła się w Szczebrzeszynie, pochodzi z Zamościa, mieszka w Warszawie. Skończyła filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim, pracuje jako metodyczka i lektorka języka polskiego dla cudzoziemców. Autorka tomików: Wiersze zdyszane (2000), zapisz zmiany (2004), czary i mary (hipertekst) (2007), autoportret z martwą naturą, ostatnie wiersze nazara honczara napisane przez anetę kamińską (2018) oraz więzy krwi (2018). Wydała wybory przekładów wierszy: Nazara Honczara Gdybym (2007; przekład wspólnie z Andrijem Porytką), Hałyny Tkaczuk Ja ta inszi krasuni/ Ja i inne piękności (2011), Chrystii Wenhryniuk Dowhi oczi/ Długie oczy (2013), Borysa Humeniuka Wiersze z wojny (2016), Lubow Jakymczuk Morele Donbasu (2018), a także trzy autorskie antologie: Cząstki pomarańczy. Nowa poezja ukraińska (2011), 30 wierszy zza granicy. Młoda poezja ukraińska (2012) oraz Wschód – Zachód. Wiersze z Ukrainy i dla Ukrainy (2014). Współtłumaczka antologii: Portret kobiecy w odwróconej perspektywie. 12 poetek z Czech, Słowenii i Ukrainy (2013), Komiks wierszem po ukraińsku (2015) oraz Listy z Ukrainy (2016). Stypendystka Ministra Kultury (2008, 2013).

Autor okładki i koncepcji graficznej: Piotr Zdanowicz

Współwydawca:
Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy
85-056 Bydgoszcz, ul. Marcinkowskiego 12-14

Publikacja Festiwalu Muzyki Ludowej i Tradycyjnej ETHNIESY